Tip testleri güvenilirlik ve emniyet garantileyen testlerdir. Bu testler özel laboratuvarlar tarafından fabrikada yapılmış bağlantılarla, dağıtım ve bağlantı sistemleri uygulanmış prototiplerle gerçekleştirilir. Panonuz Tip Testli mi? Tip Testli Görünümlü mü? içeriğimizde elektrik panolarına uygulanan tip testleri kriterlerini ve dikkat edilmesi gerekenleri inceleyeceğiz.
61439-1/2 olarak değişen alçak gerilim tip testli pano standartları yanlış algıyı beraberinde getirmiştir.
Tip testli panolar için eski standart olan 60439-1 ʻdeki gri noktaları ortadan kaldıran, alçak gerilim panolarını daha kapsamlı inceleyen ve tasarım doğrulama kurallarını şart koşan 61439-1/2 deki kurallar çok açık olmasına rağmen uygulamada büyük eksiklikler yapılmaktadır.
Tip Testli Pano Nedir ?
61439-1/2 standartlarına göre tip testleri yapılıp sertifikaları alınmış ve tasarım doğrulama kurallarına birebir uyularak elektromontajı yapılmış panolardır.
61439-1 standartında 2 önemli tanımlama yapılmıştır:
Orijinal Üretici: 61439-1/2 standartlarına uygun olarak panonun tasarımını ve doğrulamasını yapan organizasyon.
Nihai Üretici (panocu): Orijinal üreticinin tasarım kurallarına birebir uyarak tasarım ve doğrulaması yapılmış panonun elektromontajını yapan ve sorumluluğu alan organizasyon.
Tip test şartlarının tam olarak yerine getirilebilmesi için; panoyu üretip tip testlerini yaptırıp belgeleyen orijinal üretici tarafındaki sorumluluklar kadar panonun elektromontajını gerçekleştiren nihai üreticinin de (panocunun) standartta belirtilen sorumluluklarını yerine getirmesi şarttır. Orijinal üretici üretip, tip testlerini yaptırıp belgelediği panoları için nihai üreticiye kendi tasarım ve montaj kurallarını hazırlayacağı dokümanlarla bildirmek durumundadır. Yukarda yapılan tanımlamalara göre orijinal üreticinin ve nihai üreticinin üzerine düşen sorumluluklar vardır.
Her şeyi ile tip testli panonun yapılabilmesi için her iki üreticinin de yukarda belirtilen sorumluluklarını tam olarak yerine getirmesi şarttır. Her iki üreticinin de üzerine düşen sorumluluğu yerine getirip getirmediği kontrol edilmelidir.
Orjinal Üreticinin Sorumlulukları
- Orijinal üreticinin panolarının IEC 61439-1/2 standartlarına haiz olduğu sertifikalarla ispatlanmalıdır.
- Panolarda sismik özellik isteniyorsa; panoların IEC 60068 standartında sismik yeterlilik testlerine haiz olduğu sertifi kalarla ispatlanmalıdır.
- Testlerin yaptırıldığı laboratuvarın akreditasyonu ve uluslararası geçerliliği belgelerle ispatlanmalıdır.
Panolara 61439-1/2 standartlarının ön gördüğü aşağıda açıklamaları ve numaraları verilmiş tüm tip testlerin yapılmış olduğu sertifikalarla ispatlanmalıdır.
- Malzeme ve bölümlerin dayanıklılığı (IEC 61439-1 – 10.2)
- Mahfazaların koruma derecesi (IEC 61439-1 – 10.3)
- Yalıtma aralıkları ve yüzeysel kaçak yolu uzunlukları (IEC 61439-1 – 10.4)
- Elektriksel çarpmaya karşı koruma ve koruma devresinin bütünlüğü ( IEC 61439-1 – 10.5)
- Anahtarlama cihazları ve bileşenlerin birleşimi (IEC 61439-1 – 10.6)
- Dahili elektriksel devreler ve bağlantılar (IEC 61439-1 – 10.7)
- Harici iletkenler için bağlantı uçları (IEC 61439-1 – 10.8)
- Dielektrik özellikler (IEC 61439-1 – 10.9)
- Sıcaklık artış sınırları (IEC 61439-1 – 10.10)
- Kısa devre dayanımı dayanıklılığı (IEC 61439-1 – 10.11)
- Elektromanyetik uyumluluk (EMU) (IEC 61439-1 – 10.12)
- Mekanik çalışma (IEC 61439-1 – 10.13)
►Uygulamada kullanılacak tüm şalterlerin modellerinin pano içerisinde tip testlere tabi tutulmuş olduğu sertifikalarla ispatlanmalıdır. ( Örn: açık tip şalter 6300 A – 4000 A vb. kompakt şalterlerde 1600 A den 100 A e kadar tüm şalterler testlere dahil edilmiş olmalıdır)
►Pano tip testlerinin şalt malzemelerle birlikte nominal akımda yapılmış olduğu sertifi kalarla ispatlanmalıdır.(Örn: testler 4000 A de yapılmış ise o pano içerisinde 5000 veya 6300 A şalter kullanılamaz)
►Testlerde kullanılan şalt malzeme markası ile uygulamada kullanılacak şalt malzeme markasının aynı olduğu sertifi kalarla ispatlanmalıdır. (Örn: testler A markalı şalt malzeme ile yapılmış ise uygulamada A markasının haricinde şalt markası kullanılmaz)
►Deneylerle elde edilen sonuçlar kullanılarak nihai üreticiye panonun montaj şartlarını ve tasarım kurallarını anlatan teknik kataloglara sahip olunduğu ispatlanmalıdır.
Nihai Üreticinin-Panocunun Sorumlulukları
Nihai üreticinin, orijinal üretici tarafından yetkilendirilmiş olduğu imzalı ve kaşeli belgelerle ispatlanmalıdır.
Nihai üreticinin, orijinal üretici tarafından hazırlanmış olan tasarım doğrulama ve uygulama kataloglarına sahip olduğu ispatlanmalıdır.
Nihai üreticinin, elektromontajını yaptığı panoların, tasarım doğrulamasını yaparak CE Uygunluk beyanı hazırladığı belgelerle ispatlanmalıdır.
Nihai üreticinin, orijinal üreticinin tarif ettiği tasarım doğrulama kurallarına uyup uymadığı 3. bağımsız kontrol firmaları tarafından kontrol edilerek belgelerle ispatlanmalıdır.
Panelmaster’a Özel Proje Bazlı Yetkilendirme Ve Proje Bazlı Kontrol
Alçak Gerilim tip test pano sistemlerinde proje bazlı yetkilendirme ve proje bazlı kontrol organizasyonu sadece EAE Elektroteknik A.Ş. PanelMaster tip test pano çözümlerinde gerçekleştirilmektedir. PanelMaster tip test panolarının montajını yapabilmek için pano firmalarının EAE Elektroteknik A.Ş.’ den proje bazlı yetkilendirme belgesi alması zorunludur. Elektromontajı biten her panonun göz göz kontrol edilmesi için EAE Elektroteknik A.Ş. 3.bağımsız kontrol firmalarına gerekli eğitimleri vererek yetkilendirmiştir. EAE Elektroteknik A.Ş. tarafından düzenlenen kontrol organizasyonu ile son kullanıcı istemesi halinde elektromontajı yapılmış panonun göz göz kontrolünü 3. bağımsız kontrolfirmaları olan Bureau Veritas veya SGS’ye yaptırabilmektedirler. Bu organizasyon sayesinde panofirmaları tarafından tip test standartlarının daha iyi anlaşılması, proje firmalarının şartnamelerde belirttiği şartların sağlanması, taahhüt firmalarının ve yatırımcı firmaların tip test anlamında eksiksiz bir pano sistemi satın alması sağlanmaktadır. Böylelikle müşterilerimizin tip test görünümlü pano değil; tasarım doğrulaması yapılmış ve kontrol edilmiş tip testli pano alması garanti edilmiş olmaktadır.
Bu yönüyle de PanelMaster tip test pano pazarında rakiplerinden ayrılmakta ve müşterilerin güvenini kazanarak kendini pazarda farklı bir yerde konumlandırmaktadır.
“Panel Master panonuzun tasarım doğrulama kontrolünü yaptırabileceğiniz 3.bağımsız kontrol firmaları”
Kaynak:
www.elektrikport.com