Tıbbi izole güç sistemleri, IEC 60364-7-710 standardında tanımlanan tıbbi alanlardaki Grup 2 odalarının (ameliyathaneler, yoğun bakım üniteleri, ameliyat öncesi ve sonrası odalar, yeni doğan yoğun bakımlar, kalp kateterizasyon odaları) elektriksel beslemesinde kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Tıbbi izole güç sistemleri temel olarak izole güç panosu ve alarm panellerinden oluşmaktadır. İzole güç panosunun içeriğinde; izolasyon trafosu, izolasyon izleme cihazı, hata tespit cihazı, transfer modülü ve şalt ekipmanları bulunmaktadır.
TN ve TT sistemlerde bir faz-toprak hatası meydana geldiğinde faz ve toprak arasında bir kaçak akım oluşur. Bu kaçak akım, sistemde kullanılan kaçak akım röleleri ve otomatik sigortalar tarafından algılanabilir. Ayrıca bu cihazlar; sistemi, cihazları ve kullanıcıları hata akımlarına karşı koruma görevi de üstlenir. Ancak bu durumda sistemde enerji kesintisi yaşanır. Grup 2 odaları gibi insan hayatının riskte olduğu, elektrik beslemesinde yaşanacak kesintinin kabul edilemez olduğu yerlerde bu durum sorun teşkil eder.
Bu noktada IT Sistem (topraktan izole sistemler) devreye girer. IT sistemini yakından incelediğimizde aktif iletkenlerin ve trafonun topraktan izole edildiğini, yük tarafının ise yalnızca koruma topraklamasına sahip olduğunu görürüz. Dolayısıyla faz ile toprak arasında çok yüksek bir izolasyon direnci oluşur. Bu yüksek izolasyon direnci, hata akımını yalnızca mikroamper seviyesinde sınırlar. Bu küçük hata akımları, sistemdeki kaçak kapasitanslardan kaynaklanır. Bir faz-toprak hatası meydana geldiğinde, çok düşük seviyelerde sınırlandırılan hata akımları koruma elemanlarını devreye sokmaz ve insan sağlığını riske atmaz.
IT sistemlerin sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi için izolasyon direncinin sürekli olarak takip edilmesi gereklidir. İzolasyon direncinin ne kadar yüksek olması, sistemin faz-toprak hatalarından o kadar uzak olduğu anlamına gelir. IEC 60364-7-710 standardında, tıbbi alanlar için minimum izolasyon direnç seviyesi 50 kOhm olarak belirlenmiştir. İzolasyon direncinin sürekli olarak takip edilebilmesi için kullanılan cihazlar İzolasyon İzleme Cihazı olarak adlandırılır. İzolasyon izleme cihazları temel olarak faz ile toprak arasındaki izolasyon direncini sürekli olarak ölçer ve direnç, belirlenen sınır değerin altına düştüğünde sesli ve görsel alarm verir.
Peki cihaz bu ölçümü nasıl yapar? Ölçüm uçları doğrudan izolasyon trafosunun sekonder tarafına bağlanır. Böylece faz tarafının bağlantısı gerçekleştirilir. İzolasyon direnci faz-toprak arasında olduğu için referans uçları koruma topraklamasına bağlanır. Bu sayede cihaz, süperpozisyon teoremi mantığıyla sürekli ölçüm yapar. İzolasyon izleme cihazının tıbbi alanlarda kullanılabilmesi için IEC 60364-7-710 ve IEC 61557-8 standartlarına uygun olması gerekmektedir. Tıbbi izolasyon izleme cihazları, IEC 60364-7-710 standardı uyarınca izolasyon direncinin yanında izolasyon trafosuna ait aşırı yük ve trafo sıcaklığını da takip ederek sınır değerler aşıldığında alarm verme özelliğine sahiptir.
Tıbbi izolasyon izleme cihazları, tıbbi izole güç panolarının içerisinde yer alır. İzole güç panoları ise hastanelerin elektrik odalarında konumlandırılır. Bir alarm durumunda cihaz her ne kadar sesli ve görsel uyarı verse de hastanelerin elektrik odalarında bulunan panoların içindeki bu uyarı fark edilmeyebilir. Bu durumun önüne geçmek için alarm panelleri kullanılır. Alarm panelleri lokal ve merkezi olarak ikiye ayrılır. Lokal alarm panelleri, her bir Grup 2 odasında bulunan hemşire bankosunda yer almalı ve bulunduğu mahali besleyen tıbbi izole güç panoları ile haberleşmelidir. Böylece mahali besleyen izole güç panolarında bir alarm durumu olduğunda tıbbi ekip bilgilendirilmiş olur. Teknik ekibin de haberdar olabilmesi için merkezi alarm panelleri kullanılır. Merkezi alarm panelleri tüm lokal alarm panelleriyle haberleşir. Bu sayede teknik ekip, tek bir panel üzerinden hastanedeki tüm izole güç panolarının alarm durumunu izleyebilir.
Hastanelerin teknik ekipleri, bir izolasyon hatası alarmı aldıklarında bu durumu ortadan kaldırmak için alarm aldıkları panonun beslediği Grup 2 odasında kontroller yapar. Faz-toprak hatasını tespit etmek için cihazların beslendiği prizler ve bu prizlerden beslenen cihazlar tek tek kontrol edilmelidir. Çünkü izolasyon izleme cihazları, sistemin herhangi bir yerinde meydana gelen faz-toprak hatasını algılar ve sistemin direncinin düştüğüne dair alarm verir. Ancak, çalışma prensibi gereği hatanın yerini nokta atışıyla belirleyemez. Hastane gibi zamanın insan hayatı için hayati önem taşıdığı yerlerde, hatanın tespiti ve müdahalesi en hızlı şekilde yapılmalıdır. Bu sebeple tıbbi izole güç panolarında izolasyon hata tespit cihazları kullanılır. Cihaz pano içerisinde konumlanır ve 6 adet akım trafosuna sahiptir. Dağıtım linyelerinin her biri akım trafolarının içerisinden geçerek mahallerin beslemesi sağlanır. Bir izolasyon hatasını algılayan izolasyon izleme cihazı, pano içerisinde yer alan hata tespit cihazlarını sorgulayarak hatanın hangi linyede olduğu bilgisini edinir. Bu bilgi alarm panelleri üzerinden teknik ekibe aktarılır ve alarm durumunun en hızlı şekilde çözülmesi sağlanır.
Aktif Elektroteknik olarak, kendi bünyemizde ürettiğimiz Tıbbi İzole Güç Panelleri, izolasyon trafoları, izolasyon izleme cihazları, transfer modülleri, hata tespit cihazları ve alarm panelleriyle 20 yılı aşkın süredir Türkiye ve dünyada 1.000’den fazla hastanede, 10.000’den fazla sistemi devreye almış bulunuyoruz. Hastanelerin Grup 2 odalarının güvenilir ve kesintisiz bir elektrik beslemesine sahip olması için çalışmaya devam ediyoruz.
