61439-1/2 olarak değişen alçak gerilim tip testli pano standartları yanlış algıyı beraberinde getirmiştir.
Tip test panolar için eski standart olan 60439-1 ‘deki gri noktaları ortadan kaldıran, alçak gerilim panolarını daha kapsamlı inceleyen ve tasarım doğrulama kurallarını şart koşan 61439-1/2 deki kurallar çok açık olmasına rağmen uygulamada büyük eksiklikler yapılmaktadır.
Tip Testli Pano: 61439-1/2 standartlarına göre tip testleri yapılıp sertifikaları alınmış ve tasarım doğrulama kurallarına bire bir uyularak elektro-montajı yapılmış panolar.
61439-1 standardında 2 önemli tanımlama yapılmıştır.
Orijinal Üretici : 61439-1/2 standartlarına uygun olarak panonun tasarımını ve doğrulamasını yapan organizasyon.
Nihai Üretici(panocu): Orijinal üreticinin tasarım kurallarına bire bir uyarak tasarım ve doğrulaması yapılmış panonun elektro-montajını yapan ve sorumluluğu alan organizasyon.
Tip test şartlarının tam olarak yerine getirilebilmesi için; panoyu üretip tip testlerini yaptırıp belgeleyen orijinal üretici tarafındaki sorumluluklar kadar panonun elektro-montajını gerçekleştiren nihai üreticinin de standartta belirtilen sorumluluklarını yerine getirmesi şarttır.
Orijinal üretici üretip, tip testlerini yaptırıp belgelediği panoları için nihai üreticiye kendi tasarım ve montaj kurallarını hazırlayacağı dokümanlarla bildirmek durumundadır.
Yukarda yapılan tanımlamalara göre orijinal üreticinin ve nihai üreticinin üzerine düşen sorumluluklar vardır.
Her şeyi ile tip testli panonun yapılabilmesi için her iki üreticinin de yukarda belirtilen sorumluluklarını tam olarak yerine getirmesi şarttır. Her iki üreticinin de üzerine düşen sorumluluğu yerine getirip getirmediği kontrol edilmelidir.
ORIJINAL ÜRETICININ SORUMLULUKLARININ KONTROLÜ:
Orijinal üreticinin panolarının IEC 61439-1/2 standartlarına haiz olduğu sertifikalarla ispatlanmalıdır.
Panolarda sismik özellik isteniyorsa; panoların IEC 60068 standartlarında sismik yeterlilik testlerine haiz olduğu sertifikalarla ispatlanmalıdır.
Panolarda iç ark isteniyorsa; panoların IEC 61641 standartlarında iç ark testlerine haiz olduğu sertifikalarla ispatlanmalıdır.
Testlerin yaptırıldığı laboratuvarın akreditasyonu ve uluslararası geçerliliği belgelerle ispatlanmalıdır.
Panolara 61439-1/2 standartlarının ön gördüğü aşağıda açıklamaları ve numaraları verilmiş tüm tip testlerin yapılmış olduğu sertifikalarla ispatlanmalıdır.
- Malzeme ve bölümlerin dayanıklılığı ( IEC 61439-1 – 10.2)
- Mahfazaların koruma derecesi ( IEC 61439-1 – 10.3)
- Yalıtma aralıkları ve yüzeysel kaçak yolu uzunlukları ( IEC 61439-1 – 10.4)
- Elektriksel çarpmaya karşı koruma ve koruma devresinin bütünlüğü ( IEC 61439-1 – 10.5)
- Anahtarlama cihazları ve bileşenlerin birleşimi ( IEC 61439-1 – 10.6)
- Dahili elektriksel devreler ve bağlantılar ( IEC 61439-1 – 10.7)
- Harici iletkenler için bağlantı uçları ( IEC 61439-1 – 10.8)
- Di-elektrik özellikler ( IEC 61439-1 – 10.9)
- Sıcaklık artış sınırları ( IEC 61439-1 – 10.10)
- Kısa devre dayanımı dayanıklılığı ( IEC 61439-1 – 10.11)
- Elektromanyetik uyumluluk (EMU) ( IEC 61439-1 – 10.12)
- Mekanik çalışma ( IEC 61439-1 – 10.13)
Uygulamada kullanılacak tüm şalterlerin modellerinin pano içerisinde tip testlere tabi tutulmuş olduğu sertifikalarla ispatlanmalıdır. ( Örn: açık tip şalter 6300 A – 4000 A vb. kompakt şalterlerde 1600 A den 100 A e kadar tüm şalterler testlere dahil edilmiş olmalıdır)
Pano tip testlerinin şalt malzemelerle birlikte nominal akımda yapılmış olduğu sertifikalarla ispatlanmalıdır. ( Örn: testler 4000 A de yapılmış ise o pano içerisinde 5000 veya 6300 A şalter kullanılamaz)
Testlerde kullanılan şalt malzeme markası ile proje kullanılacak şalt malzeme markasının aynı olduğu sertifikalarla ispatlanmalıdır. (Örn: testler A markalı şalt malzeme ile alınmış ise uygulamada A markasının haricinde şalt markası kullanılmaz )
Test sonuçlarına göre oluşturulmuş, nihai üreticiye panonun montaj şartlarını ve tasarım kurallarını anlatan teknik kataloglara sahip olunduğu ispatlanmalıdır.
NIHAI ÜRETICININ ( PANOCUNUN) SORUMLULUKLARI
Nihai üreticinin, Orijinal üretici tarafından yetkilendirilmiş olduğu imzalı ve kaşeli belgelerle ispatlanmalıdır.
Nihai üreticinin, orijinal üretici tarafından hazırlanmış olan tasarım doğrulama ve uygulama kuralları kataloglarına sahip olduğu ispatlanmalıdır.
Nihai üreticinin, elektro-montajını yaptığı panoların, tasarım doğrulamasını yaparak CE uygunluk beyanı hazırladığı belgelerle ispatlanmalıdır.
Nihai üreticinin orijinal üreticinin tarif ettiği tasarım doğrulama kurallarına uyup uymadığı orijinal üretici tarafından kontrol edilerek panolar lisanslandırılmalıdır.
PanelMaster’a Özel Proje Bazlı Lisanslama
Alçak Gerilim tip test pano sistemlerinde proje bazlı lisanslama organizasyonu PanelMaster tip test pano çözümlerinde uygulanan ayrıcalıklı bir çözümdür. PanelMaster tip test panolarının montajını yapabilmek için nihai üreticilerin PanelMaster partneri olması veya EAE Elektroteknik A.Ş.’den proje bazlı yetkilendirme belgesi alması zorunludur.
Elektro-montajı biten panolar için PanelMaster lisansı alınmak istenmesi durumunda nihai üreticinin istenilen bilgilerle beraber PanelMaster lisanslama ekibine başvuruda bulunması gerekmektedir. Yapılan başvuru sonucunda lisanslama ekibi yerinde tespit işlemi için tarih belirleyip yerinde tespit ekibini yönlendirir.
Yerinde tespit ekibi panolara ait dokümanların ve bu dokümanlarla pano etiketlerinin eşleşip eşleşmediğini kontrol eder. Dokümanlarda uygunsuzluk yok ise panolarda ölçümler gerçekleştirilir. Yapılan ölçümlerden sonra her pano gözüne ait fotoğraf çekimi yapılıp kontrol formu eksiksiz bir şekilde doldurulur.
Kontrol formu ve fotoğraflar yerinde tespit ekibi tarafından lisanslama ekibine rapor edilir. Lisanslama ekibi tarafından yapılan incelemelerde uygunsuzluk bulunmadığı durumda, söz konusu panolar lisanslanmış olur ve lisans rozetleri panolara takılmak üzere nihai üreticiye lisanslama ekibi tarafından gönderilir. Lisans rozeti olmayan panolar PanelMaster olarak lisanslandırılmamış sayılır.
Bu organizasyon sayesinde pano firmaları tarafından tip test standartlarının daha iyi anlaşılması, proje firmalarının şartnamelerde belirttiği şartların sağlanması, taahhüt firmalarının ve yatırımcı firmaların tip test anlamında eksiksiz lisanslanmış pano sistemi satın alması sağlanmaktadır.
Böylelikle müşterilerimizin tip test görünümlü pano değil; tasarım doğrulaması yapılmış ve lisanslanmış tip testli pano alması garanti edilmiş olmaktadır.
